Communiceren door zelf te schrijven

Wanneer praten niet lukt maar schrijven wel nog mogelijk is, kun je het schrijven gebruiken om te communiceren. Je kunt boodschappen schrijven met pen en papier, maar ook met behulp van schrijfborden of een smartphone/tablet.

Pen en papier

Als je plots niet meer kunt spreken, maar het schrijven lukt nog wel, dan is het gebruik van pen en papier een snel inzetbare en goedkope oplossing. Het is niet noodzakelijk dat je vlot volledige woorden of zinnen kunt schrijven. Zelfs een beginletter van een woord kan soms al leiden tot het gewenste woord.

Wat precies een ‘pen’ of ‘papier’ is, kan voor de gebruiker heel verschillend zijn. Sommigen gebruiken graag een kleine blocnote, anderen hebben liever een groter blad. Sommigen verkiezen lijntjespapier, anderen net niet. Eventueel kun je gebruik maken van een klembord om een papier op vast te zetten, waarmee ook de pen niet doordrukt.

De juiste keuze van de pen kan erg bepalend zijn. De keuzemogelijkheid is groot, van een klein potloodje tot een dikke stift waarmee je letters/woorden schrijft in grote drukletters.

Foto van schrift waarop een balpen ligt, in het schrift is geschreven

Dit zijn enkele van de veel voorkomende moeilijkheden bij het werken met pen en papier:

  • Doordrukken (vb bij gebruik op bed) → zorg voor een stevige ondergrond
  • Een beperking aan je ‘schrijfhand’, waardoor je moet schrijven met je andere hand
  • Veel papierverbruik
  • Leesbaarheid
  • Erg inspannend om alles telkens te moeten schrijven
  • Aandacht vragen en vragen om naar je te luisteren is, als je helemaal geen stem hebt, soms niet mogelijk
  • Moeilijk werkbaar in iets grotere groepen, bijvoorbeeld bij bezoek. Ben je afhankelijk van een lezer of tolk? Heeft die dan echt aandacht voor wat jij te zeggen hebt? Betrekt de lezer/tolk jou bij het gesprek? Indien niet, dan kan dit snel tot frustraties leiden en zelfs vaak tot ‘stopzetten van communicatie’.

Aandachtspunten

  • Kies het papier zorgvuldig: de grootte van het papier, het soort papier (bv. voorgedrukte lijntjes/ruitjes)
  • Kies zorgvuldig de ‘pen’: waarmee schrijf je het meest efficiënt (potlood, pen, stift, …)
  • Zorg eventueel voor een houder/klembord of antislip waardoor het papier niet te snel verschuift en er een stevige ondergrond is
  • Bedenk een manier om het papier en de pen samen te houden bv. touwtje
  • Bekijk of schrijven met pen en papier de meest efficiënte oplossing is. Bekijk zeker ook alternatieven!
uitroepteken

LCD Schrijftablet


Een LCD schrijftablet is eenvoudig en goedkoop (€10-€50). Dit is geen echte ‘tablet’. De markt van schrijftablets is zowel in merken als modellen zeer breed en zeer wisselend. Een toestel dat vandaag nog op de markt is, is dat morgen misschien niet meer. De naam van de beschikbare modellen wisselt sterk per merk.

Het wissen van een boodschap gebeurt door een druk op een knop. Het wissen is dus zeer eenvoudig maar daardoor is er ook een risico op het per ongeluk wissen van de boodschap. Het toestel heeft geen geheugen, waardoor het onmogelijk is om eerder gewiste boodschappen terug op te roepen.
Het toestel biedt een stevige ondergrond om op te schrijven.

Een voorbeeld van een LCD schrijftablet is te vinden via volgende website (september 2021): www.bol.com/nl/p/schrijftablet-kinderen

foto van LCD schrijftablet

Klein whiteboard

Er bestaan whiteboards van verschillende groottes, zodat deze kan worden afgestemd op de voorkeur van de gebruiker. Een whiteboard is goedkoop (< €20), eenvoudig en boodschappen kunnen met een doekje gemakkelijk gewist worden. Daarnaast biedt het zelf een stevige ondergrond om te schrijven.
Stiften (whiteboard-markers) bestaan er nu ook in veel verschillende diktes en kleuren. Bij de draagbare modellen is er vaak een clip voorzien waar je de stift kwijt kan wanneer je ze niet gebruikt.

Als je geen whiteboard hebt, kun je er zelf een maken door een wit blad te lamineren met glanzende lamineerfolie of door een houten plaat(je) te beschilderen met whiteboardverf.

Je kunt ook een whiteboard kopen in een (speelgoed)winkel of online (bv. www.bol.com/nl/whiteboard) of zoek op bijv. bol.com naar 'whiteboard'.

foto whiteboard met stift

Aandachtspunten

  • Bij een whiteboard heb je een ‘wisser’ nodig (een droog doekje of papieren zakdoekjes) om de tekst af te vegen. Sommige stiften zijn wateroplosbaar en veeg je dus af met een vochtig doekje.
  • Met een whiteboard en stiften worden je handen of kleding gemakkelijk vuil.
  • Zoek een manier om de stift en het whiteboard samen te houden door bv. een touwtje.
  • Het gebruik van een whiteboard is voor linkshandigen mogelijk lastiger. Het zou kunnen dat ze al schrijvend de tekst wegvegen.
uitroepteken

Laptop, tablet & smartphone

Velen hebben al een laptop, tablet of smartphone. Deze kunnen allemaal gebruikt worden om letters, woorden of zinnen te schrijven in reeds geïnstalleerde of gratis te downloaden programma’s of apps. Het voordeel is dat de geschreven boodschappen kunnen worden opgeslagen, om ze nadien opnieuw te openen.

In de meeste programma’s/apps kun je zowel boodschappen schrijven door te typen via een (aangepast) (scherm)toetsenbord (zie: Tekst typen) of als het toestel een aanraakscherm heeft, kan je ook met een vinger of stylus rechtstreeks op het scherm schrijven.

Meer informatie over de toegankelijkheidsinstellingen om het rechtstreeks schrijven via een stylus of vinger te vereenvoudigen, vind je hier (zie: Aanwijzen vereenvoudigen en verduidelijken).

Enkele gratis downloadbare programma’s/apps waarin je zowel kan typen als kan schrijven met een pen op een aanraakscherm, zijn: Evernote, Google Keep of OneNote. Het gebruik van de programma’s/apps vraagt wel enige kennis van het programma/de app.

Voor Android-toestellen kun je daarnaast ook gebruik maken van het toetsenbord GBoard waarin handschriftherkenning is ingebouwd. Handgeschreven tekst wordt daarbij omgezet in drukletters. Indien je dit combineert met een app zoals Spraakassistent AAC (zie: Communiceren met tekst - software), kan de handgeschreven tekst ook worden uitgesproken. Voor iOS is handschriftherkenning momenteel (mei 2021) enkel beschikbaar in het Engels en enkel als je een Apple Pencil hebt.

Hoe je GBoard voor Android kunt activeren en gebruiken, kun je lezen op volgende website (Engels): support.google.com/gboard

GBoard