Alternatieven voor de muis

Muis(alternatief) aansluiten op Android of iOS

Het toetsenbord gebruiken om de muispijl te bedienen

Ergonomische muizen

Bij intensief gebruik van de muis (over)belast je steeds dezelfde spieren van arm, pols en hand. Ergonomische muizen heb je op een andere manier vast en daardoor worden spieren en gewrichten anders belast. Volgens de ontwerpers van de muizen zou dit beter zijn. Deze andere manier van werken kan de belasting ook gewoon verschuiven, bijvoorbeeld van de pols naar de schouder. Het grotere schoudergewricht is nog minder geschikt voor veel kleine repetitieve bewegingen dan de pols. We raden daarom aan om te blijven afwisselen tussen een gewone muis en de ergonomische en zo de belasting te spreiden.

Het gamma aan ergonomische muizen is uitgebreid. Je moet op zoek gaan naar de ergonomische muis die het best aansluit bij je wensen en noden. Enkele voorbeelden van ergonomische muizen:

Trackball

Een trackball, ook rollerbal genoemd, is een belangrijk alternatief voor de muis. Het werkt meestal even vlot als een gewone muis.

Een trackball is eigenlijk een omgekeerde muis. Het verschil met een muis is dat een trackball zelf stil staat. Door de kogel van de trackball te draaien wordt de cursor op het scherm verplaatst. Dit heeft meerdere voordelen:

• Een trackball is gemakkelijk te gebruiken vanuit een (ziekenhuis)bed, omdat deze onbeweeglijk kan blijven terwijl je een gewone muis wel moet bewegen.
• Een trackball is gemakkelijker met een ander lichaamsdeel (vb onderarm, voet, …) te bedienen dan een gewone muis.
• Het bewegen en klikken zijn twee aparte acties. Eerst kun je de muiscursor naar de juiste plaats sturen met de bal. Daarna kun je de bal loslaten en klikken met de knoppen. Zolang je de bal niet aanraakt, beweegt de muiscursor niet. Bij coördinatiemoeilijkheden beweeg je een gewone muis soms ongewild tijdens het klikken.
• Doordat bewegen en klikken twee aparte acties zijn, is het ook cognitief duidelijker.
• Het risico op ongewenst klikken tijdens het bewegen is bij een trackball kleiner. Er is een duidelijke afstand tussen de bal en de knoppen. Bij een aangepaste trackball staat er vaak een rooster over de knoppen om ongewenst klikken te voorkomen.
• De gebruiker kan zijn hand laten rusten op de tafel of het toestel, terwijl hij de bal met één of meerdere vingers beweegt.
• Een lagere snelheid van de muiscursor (= instelbaar bij elke muis) zorgt ervoor dat je minder coördinatie nodig hebt om de muiscursor op een klein knopje te focussen. Het nadeel hiervan is dat je veel meer met de muis moet bewegen om van de ene kant naar de andere van het scherm te gaan. Hierdoor bots je tegen het toetsenbord, de tafelrand, … Je moet de muis dan optillen om verder te kunnen. Met een trackball zijn deze problemen er veel minder. De trackball zelf staat stil, je rolt met een bal.
• Doordat het toestel blijft stilstaan, heeft de gebruiker een veel minder groot bereik nodig. Dit is vooral handig voor mensen met een beperkte bewegingsvrijheid.
• Verschillende trackballs hebben enkele extra knoppen, bijvoorbeeld om te slepen en te dubbelklikken. Ook de cursorsnelheid kan soms op het toestel zelf worden aangepast.

Meer informatie over trackballs: The 3 best trackballs

Hieronder geven we een overzicht van enkele courant verkrijgbare trackballs.

Joystick

Een joystick is een soort stuurknuppel die veel wordt gebruikt bij computergames. Sommige joysticks zijn gemaakt als muisalternatief en enkel te verkrijgen bij firma’s die hierin zijn gespecialiseerd. Als je de knuppel beweegt, beweegt de muiscursor op het scherm. Daarnaast zijn er een aantal knoppen die de verschillende muisfuncties bedienen. De knoppen staan meestal vrij ver van de knuppel af en liggen vaak dieper onder het oppervlak van de joystick, hierdoor vermijd je ongewenst klikken.

Een joystick geeft meer steun aan de hand. Als je een motorische beperking hebt, heb je vaak al ervaring met een joystick op een elektrische rolwagen. Soms kun je de joystick van de rolwagen zelfs gebruiken om een computer te bedienen.

Voordelen van een joystick:

• De basis staat stevig op tafel en biedt steun
• Kun je bedienen met grote bewegingen
• Kun je vastnemen en biedt daardoor meer steun en minder ‘vrijheidsgraden’/bewegingsmogelijkheden, wat motorisch gemakkelijker is
• Kan bediend worden via verschillende lichaamsdelen, bv. kin, voet, …
• Aparte knoppen voor verschillende muisfuncties (links & rechts klikken, slepen, dubbelklikken …)
  Deze knoppen zijn bovendien vaak verzonken, waardoor ongewenst klikken wordt vermeden
• Vaak heel stevig gebouwd waardoor ongecontroleerde bewegingen het toestel niet kunnen beschadigen
• Vaak met een ‘ingang’ om een externe schakelaar aan te sluiten en zo het klikken te vereenvoudigen (zie: Bediening met één signaal)
• Grote variatie aan modellen, telkens aangepast aan specifieke motorische mogelijkheden.

Nadelen van een joystick:

• Het belangrijkste minpunt is dat een joystick trager en omslachtiger is dan een gewone muis of een trackball.
• Joysticks zijn meestal behoorlijk duur en enkel verkrijgbaar bij een gespecialiseerde winkel.

Omdat je een joystick vooral gebruikt bij ernstige motorische beperkingen, is persoonlijk advies meestal noodzakelijk. Probeer ze ook uit voor je ze aankoopt. Dit kan bij Modem: www.modemadvies.be.

Touchpad of trackpad

Een touchpad is bij de meeste laptops de benaming voor de ingebouwde muisbediening. Je kunt ze evenwel ook los verkrijgen en ze op een bed of een andere locatie plaatsen.

Je bestuurt de muiscursor door met je vinger over het oppervlak te schuiven. Klikken doe je met de aparte knoppen of door kort op het oppervlak te tikken.

Moderne touchpads zijn vaak ‘multitouch’. Hierdoor kun je ook gebaren met een of meerdere vingers gebruiken op het toestel. Mogelijk ken je multitouch reeds van een smartphone of tablet. Je kunt bijvoorbeeld je vingers naar elkaar toe bewegen om te zoomen, vegen met twee vingers om te scrollen, …. Dit zijn motorisch vaak moeilijke acties maar als je hier wel mee kunt werken, heb je wel verschillende functies op een kleine oppervlakte beschikbaar.

De gebruiksmogelijkheden zijn enigszins vergelijkbaar met die van een trackball. Een touchpad is meer bekend; een trackball is motorisch en cognitief voor velen iets makkelijker in gebruik. Enkel door uit te testen kun je achterhalen wat voor jou het handigst is.