'>

Communiceren door zelf te tekenen

Wanneer praten en schrijven niet lukken maar tekenen wel nog mogelijk is, kan je op deze manier communiceren. Je kunt boodschappen tekenen met pen en papier of op schrijfborden en smartphones/tablets.

Aandachtspunten

  • Zelf tekenen kan een alternatief of aanvulling zijn voor communicatie met afbeeldingen (Zie: Communiceren met afbeeldingen - technieken).
  • Zelf tekenen kan worden gecombineerd met schrijven. Zo kan één letter in combinatie met een tekening soms al voldoende zijn om een boodschap duidelijk te maken.
  • Als tekentalent een probleem zou zijn, moet het zelf tekenen - indien er geen andere communicatieoplossing beschikbaar of mogelijk is - toch gestimuleerd worden. Natuurlijk is de individuele vrijheid van keuze belangrijk. Als tekenen geen goed gevoel geeft, is het geen optie.
  • Juist tekenen is niet belangrijk en hoeft ook niet te worden gestimuleerd. Het is voldoende als de tekening duidelijk genoeg is voor communicatie.
  • Kijk uit met gissen (zoals je doet bij het spel Pictionary). Het voortdurend gissen kan storend zijn. Informeer wat de voorkeur geniet: veel gissen of liever wachten op een teken vooraleer je begint te interpreteren.
  • Kleuren zijn niet noodzakelijk maar kunnen de tekening soms wel verduidelijken.

Pen en papier

Als je niet meer kunt spreken maar tekenen lukt wel nog, dan is het gebruik van pen en papier een snel inzetbare, goedkope en intuïtieve oplossing. Het is niet nodig om heel precies te kunnen tekenen.

Zowel in ‘pen’ als ‘papier’ zijn veel varianten mogelijk. Sommigen gebruiken liefst een kleine blocnote, anderen een groter blad. Sommigen kiezen voor lijntjespapier, anderen liever niet. Je kunt ook een klembord gebruiken om een papier vast te zetten, zodat de pen niet doordrukt.

De juiste keuze van de pen kan ook erg bepalend zijn. Hier zijn er opnieuw veel opties: van een klein potloodje tot een dikke stift.

Veel voorkomende moeilijkheden:

  • Doordrukken (vb bij gebruik op bed) → zorg voor stevige ondergrond
  • Beperking aan je ‘schrijfhand’, waardoor je moet tekenen met je andere hand
  • Veel papierverbruik
  • Herkenbaarheid van de tekening
  • Grote inspanning om elke keer alles opnieuw te tekenen
  • Aandacht vragen en vragen om te luisteren is soms onmogelijk als je helemaal zonder stem bent
  • Moeilijk in iets grotere groepen, vb bij bezoek → afhankelijk van lezer/tolk, heeft die echt aandacht voor wat je te zeggen hebt? ‘luistert’ die echt naar wat je te zeggen hebt en betrekt die jou bij het gesprek? → indien niet kan dit snel tot frustraties leiden en daarbij vaak ook tot ‘opgeven van communicatie’

Aandachtspunten

  • Kies het papier zorgvuldig: grootte van het papier, soort papier (bv. voorgedrukte lijntjes/ruitjes).
  • Kies zorgvuldig de ‘pen’: waarmee tekent de persoon het meest efficiënt: potlood, pen, stift, …
  • Zorg eventueel voor een houder/klembord of antislip waardoor het papier niet te snel verschuift en er een stevige ondergrond is.
  • Bedenk een manier om het papier en de pen samen te houden bv. een touwtje.
  • Bekijk of tekenen met pen en papier de meest efficiënte oplossing is. Bestudeer zeker ook alternatieven.
uitroepteken

LCD Schrijftablet

Een LCD schrijftablet is eenvoudig en goedkoop (€10-€50). Dit is geen echte ‘tablet’. De markt van schrijftablets qua merk en modellen is zeer wisselend en de naam wisselt sterk per merk.

Het wissen van een boodschap gebeurt door een druk op een knop. Het wissen is dus zeer eenvoudig maar daardoor is er ook een risico op het per ongeluk wissen van de boodschap. Het toestel heeft geen geheugen, waardoor het onmogelijk is om eerder gewiste boodschappen terug op te roepen.
Het toestel biedt een stevige ondergrond om op te schrijven.

Een voorbeeld van een LCD schrijftablet is te vinden via volgende website: https://www.bol.com/nl/p/schrijftablet-kinderen

LCD schrijftablet

Klein whiteboard

Er bestaan whiteboards met verschillende groottes zodat de grootte kan afgestemd worden op de voorkeur van de gebruiker. Een whiteboard is goedkoop (< €20), eenvoudig en boodschappen kunnen met een doekje gemakkelijk gewist worden. Daarnaast biedt het een stevige ondergrond om te tekenen.
Stiften (whiteboard-markers) bestaan er nu ook in veel verschillende diktes en kleuren. Bij de draagbare modellen is er vaak een clip voorzien waar je de stift kwijt kan.

Als je geen whiteboard hebt, kan je ook zelf een whiteboard maken door gewoon een wit blad te lamineren met glanzende lamineerfolie of door een houten plaat(je) te beschilderen met whiteboardverf.

Je kan ook een whiteboard kopen in een (speelgoed)winkel of online bv. www.bol.com/nl/s/whiteboard of door bijv. op bol.com te zoeken naar 'whiteboard'.

Het gebruik van een whiteboard is voor linkshandigen mogelijk lastiger. Het zou kunnen dat ze al schrijvend de tekst wegvegen.

Aandachtspunten

  • Bij een whiteboard heb je een ‘wisser’ nodig (een droog doekje of papieren zakdoekjes) om de tekst af te vegen. Sommige stiften zijn wateroplosbaar en veeg je dus af met een vochtig doekje.
  • Met een whiteboard en stiften worden je handen of kleding gemakkelijk vuil.
  • Zoek een manier om de stift en het whiteboard samen te houden door bv. een touwtje.
uitroepteken

Laptop, tablet & smartphone

Heb je een laptop, tablet of smartphone, dan kun je deze gebruiken om te tekenen in ingebouwde programma’s/apps, gratis websites of gratis downloadbare programma’s/apps. Vaak kan de tekening worden opgeslagen, zodat je ze nadien opnieuw kunt openen.

AutoDraw (www.autodraw.com) is, zowel op laptop, tablet als smartphone, een handige website om te communiceren via tekeningen. Dankzij artificiële intelligentie wordt een snelle schets automatisch herkend als een specifieke afbeelding. Tijdens het tekenen verschijnt bovenaan een werkbalk met een keuze aan tekeningen. Door op de gewenste tekening te tikken, wordt de tekening meteen veel duidelijker.

AutoDraw

Op een tablet- of smartphonescherm kun je ook tekenen met je vinger of een (actieve) stylus. Hoe je dit kunt instellen, vind je hier (zie: Aanwijzen vereenvoudigen en verduidelijken). Ook met een muis(alternatief) (zie: Alternatieven voor de muis) kun je tekenen op een laptop, tablet of smartphone. 

Meer informatie

Meer informatie over tekenen als communicatiemiddel vind je (in het Engels) onder ‘Drawing Resource’ op: www.nhstayside.scot.nhs.uk